ادامه آموزش گام به گام بورس (2)

بسم الله الرحمن الرحیم

ادامه آموزش گام به گام بورس (2)

حداقل ضوابط و شرايط پذيرش سهام شركت ها در سازمان بورس اوراق بهادار

توجه به اينكه احراز مابقي شرايط پذيرش در طي مراحل پذيرش و درج نام، امكان پذير مي باشد، جزو حداقل شرايط لحاظ نشده است.

هيات مديره شركت چيست؟

مجموعه 5 تا 9 نفري را كه مسئول اداره شركت هستند هيات مديره شركت مي گويند(در شركت سهامي عام). اين افراد توسط سهامداران انتخاب مي شوند.

سال مالي به چه معناست ؟

سال مالي هر شركتي ممكن است با شركت ديگر تفاوت كند. به عنوان مثال بعضي شركتها سال مالي خود را از اول فروردين شروع مي كنند و بعضي شركتها سال مالي خود را از ابتداي مهر آغاز مي كنند. دقيقاً مثل بانكها كه همه ساله حسابهاي خود را بررسي مي كنند؛ شركت ها نيز هر سال در تاريخ معيني مثلا ابتداي

فروردين ماه فعاليت هاي خود را شروع مي كنند و سود خود را پيش بيني مي كنند و سال بعد در همان زمان وضعيت شركت را از لحاظ سود و زيان و...رسيدگي ميكنند.

مثلا صورت سود و زيان نهايي هر شركتي به تاريخ منتهي به سال مالي تعيين شده است .يعني فعاليت مالي يك ساله كه در آخرين روز سال مالي به انتها رسيده است . در مورد صورت سود و زيان در اسلايد بعدي توضيح داده شده است .

رياست جلسات مجمع

قانون براي مديريت جلسات مجمع عمومي مجموعه اي را در نظر گرفته است كه شامل رئيس جلسه، منشي و دو ناظر مي باشد. رياست جلسه بر عهده رئيس هيئت مديره خواهد بود ، مگر اينكه در اساسنامه طور ديگري مقرر كرده باشد و الزامی ندارد تا منشی جزو سهامداران باشد، لیکن ناظران بايد ازجمله سهامداران باشند.

آگهي دعوت

دعوت كتبي براي جلسات مجمع عمومي نبايد از 10 روز كمتر باشد و نيز نبايد تا بيش از 40 روز زودتر از تاريخ برگزاري جلسه به سهام داران جلسه به سهام داران ابلاغ شود و اين آگهي دعوت بايد در روزنامه كثيرالانتشار كه براي اطلاعيه هاي شركت در نظر گرفته شده به چاپ رسد. آگهي دعوت بايد شامل دستور كار و تاريخ، ساعت و مكان جلسه باشد. بهنگام حضور سهامداران در جلسه مجمع عمومي رعايت اين مقررات ضروري نيست.

حد نصاب تشكيل جلسات مجمع

حد نصاب مورد نياز چه براي جلسات مجمع عادي و يا فوق العاده بيش از 50% از سهام جهت رأي گيري است. چنانچه در جلسه عادي در اولين دعوت به حد نصاب نرسد ، در دعوت دوم با هر تعداد از سهام داران داراي حق رأي، رسميت خواهد داشت .چنانچه در مجمع فوق العاده، در دعوت اول به حد نصاب لازم نرسد در دعوت دوم حدنصاب لازم به 1/3 سهامداران دارای حق رای کاهش خواهد یافت.

نصاب اتخاذ تصمیم

تصميم گيري در جلسات عادي نياز به 50% آراء بعلاوه يكي از سهام حاضر در جلسه مجمع دارد. مگر در مواقع انتخاب مديران كه اكثريت آراء ضروري است خواهد بود . تصميم گيري در مجمع عمومي فوق العاده نياز به 2.3 آراء دارندگان سهام حاضر در جلسه دارد.

كارت ورود به جلسات مجمع (دعوتنامه)

بمنظور حضور در جلسات، ضروري است سهام داران از سوي شركت كارت ورود دريافت نمایند.

جلسات سهامداران

جلسات سهام داران تحت عنوان مجمع عمومي بوده و قانون سه نوع از آن را پيش بيني نموده است. اولين مورد مجمع شركاء يا مؤسسين است كه تنها براي شركتهاي سهامي عام الزامي است. دومين شكل آن مجمع عمومي عادي (يا سالانه) است كه بايد هر سال يك بار برگزارگردد و سومين مورد آن مجمع عمومي فوق العاده است كه بنا به درخواست صورت مي پذيرد . بعلاوه ، دو نوع مجمع ويژه ديگر نيز وجود دارد كه با حضور سهام داران تشكيل مي شود. يكي از آن دومجمع خاص است كه هرگاه حقوق سهام داران ممتاز تغییر یابد باید انجام پذیرد ودیگری مجمع عمومی فوق العاده خاص است که بنا به درخواست هيئت مديره ، بازرسان یا 20% از سهام داران شركت، بهنگام نياز در قالب جلسات عادي اما دربرنامه هاي غير از جلسات عادي برگزار مي گردد.

مجمع عمومي عادي و حدود صلاحيت آن

مجمع عمومي عادي صلاحيت رسيدگي به كليه امور شركت به استثناي مواردي كه در صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده يا قانوني واگذار شده باشند را داراست ازجمله موارد مورد بررسي عبارتند از:

1 - بررسي و تأييد ترازنامه و حساب سود و زيان و ساير گزارشات مالی

2- بررسي و تأييد گزارشهاي سالانه مدیران

3- بررسي و تأييد گزارشهاي سالانه بازرسان

4- انتخاب مديران (درصورت خاتمه دوره تصدي)

5- انتخاب بازرسان اصلي بازرسان علي البدل

6- تعيين روزنامه كثيرالانتشار كه حاوي اعلانات قانوني شركت است

مجمع عمومي فوق العاده

صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده

اين مجمع صلاحيت رسيدگي به كليه تغييراتي كه در ارتباط با اساسنامه يا سرمايه سهام يا انحلال شركت باشد را خواهد داشت. مانند تصميم براي افزايش سرمايه ( كه بعدا با آن آشنا خواهيم شد ).

صورتهاي مالی

اگر كسي بخواهد بداند وضعيت مالي شركت چگونه است تنها راهش بررسي صورت مالي شركت است . تحليل صورت مالي شركتها كار نسبتا دقيق وفني است .پس ازبررسي صورت مالي مشخص مي شود، كه گذشته شركت از لحاظ قدرت فروش سرمايه وسوددهي چگونه بوده است و وضعيت آينده را مي شود تخمين زد. نياز به تحليل صورتهاي مالي كاملا ضروري است وبسياري كه در انتخاب خود متضرر مي شوند، به دليل توجه نكردن به صورت مالي شركت مي باشد.

صورتهاي مالي چند نوع است :

1 - ترازنامه

2- صورتحساب سود و زیان

3- صورت حساب سود وزيان انباشته

4- صورت مالي ميان دوره ای

5- صورت سرمایه

6- صورت گردش وجوه نقد

ترازنامه چيست؟

ترازنامه صورت مالي است كه در آن دارايي هاي شركت بدهي هاي شركت وسرمايه (حقوق صاحبان سهام ) ثبت است. اطلاعات ترازنامه طبقه بندي خاص خود را دارد. مثلا اول دارايي ها ذكر مي شود، بعد بدهي ها و درآخر حقوق صاحبان سهام. ترازنامه، براي سهامداران از اين جهت با اهميت است كه معلوم ميكند ، شركت چه ميزان دارايي ،چه ميزان بدهی وسرمايه داردو بدين وسيله مي توان قدرت شركت را پيش بيني كرد . درشكل بعد يك نمونه ترازنامه را مي بينيم.

صورتحساب سود و زيان چيست ؟

صورت حسابي مي باشد كه نشان ميدهد شركت مربوطه چقدر درآمد كسب كرده ، چه ميزان هزينه داشته ودر نهايت چه مبلغ سود ويا زيان شناسايي كرده است .

اهميت اين صورتحساب واضح است ، چرا كه براي خريد سهام يك شركت مهمترين مولفه سودآوري است .

در دوتصوير بعدي با اين صورتحساب بيشتر آشنا مي شويد.

سهامداران چگونه صورت سود و زيان را بررسي كنند؟

صورت سود و زيان مقايسه اي به همراه سايراطلاعات منبع اطلاعاتي خوبي ازوضعيت سودآوري شركت به دست مي دهد.درآمدها وهزينه هاي پيش بيني شده و مقايسه آن با همين موارد به صورت واقعي، محقق شدن ويا محقق نشدن وضعيت سودآوري پيش بيني شده وپوشش سود شركت را نشان مي دهد. در قسمت پايين يك صورت مالي مندرج درسايت سازمان بورس را به همراه اطلاعات آن مي بينيد.

نسبت هاي مالي به چه معناست؟

نسبت ارزش هاي به دست آمده از صورت هاي مالي شركت كه براي بررسي سلامت شركت وقيمت سهام آن به كار مي رود. در ميان نسبت هاي مالي، نسبت جاري، نسبت P/E، نسبت درآمد به دارايي، نسبت قيمت به ارزش دفتري، نسبت سود قبل از كسر ما ليات به فروش و نسبت آني از مهم ترين نسبت ها هستند. ارقام حسابداري كه ما را در رسيدن به اين نسبت ها كمك مي كنند ، عبارت اند از: ارزش دفتري، پوشش سود سهام، محصول فعلي، EPS وتغيير پذيري.

نسبت نقدينگي چيست؟

نسبت نقدينگي برابر است با وجوه نقد و اوراق بهادار قابل فروش در بازار، به تعهدات وبدهي هاي جاري شركت. اين نسبت سرعت پرداخت ديون شركت به بستانكاران رانشان مي دهد.

نسبت سود قبل از كسر ماليات به فروش چيست؟

اين نسبت برابر است با سود قبل از كسر ماليات تقسيم بر فروش خا لص ضرب در 100. اين نسبت شاخص مناسبي براي نشان دادن كارايي شركت است. اگر در مقايسه باسال هاي گذشته اين نسبت كاهش يابد، بدين معنا است كه هزينه هاي شركت بالا رفته يا فروش آن كاهش يافته است.اگر اين نسبت افزايش يابد ، بدين معناست كه هزينه هاي شركت نسبت به فروش كاهش يافته ويا فروش افزايش يافته است.

ارزش جاري بازار به چه معناست؟

ارزش بازار كل سهام منتشر شده از سوي شركت به قيمت جاري در بازار سهام را ارزش جاري مي ناميم .

قيمت بازار سهام به چه معناست؟

قيمت بازاري سهم آخرين قيمتي است كه طبق گزارش هاي موجود آن سهم مورد معامله قرار گرفته است.

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شركت، نشان دهنده سهم يا در صد فروش محصولات آن شركت در مقايسه با كل فروش آن محصول توسط سهم توليد كنندگان است.

بخش سوم:

اصطلاحات بورسی

EPS چيست ؟

Eps خلاصه اصطلاح earning per share يا سود هر سهم است. هر گاه كل سود پس از كسر ماليات را به تعداد سهام تقسيم نماييم ؛ سود هر سهم به دست مي آيد.

Eps پيش بيني شده : عبارتست از سود هر سهم كه شركت براي سال مالي كه در پيش است پيش بيني ميكند.

Eps تحقق يافته : عبارتست از سود هر سهم كه در دوره مالي گذشته به هر سهم تعلق گرفته است. تعديل Eps : شركت ها در ابتداي سال مالي Eps خود را پيش بيني مي كنند كه به آن Eps پيش بيني مي گويند.

ولي گاهي اوقات اين سود كمتر و گاهي بيشتر از پيش بيني درمي آيد.

تعديل كردن به اين معناست كه با بررسي مشخص مي شود كه سود پيش بيني شده كمتر يا بيشتر از مبلغ پیش بيني شده درآمده است .

DPS چيست ؟

به مقدار سودي كه شركت تقسيم مي كند و به طور نقدي به دست سهامدار مي رسد Dps گفته مي شود.اينكه چه ميزان از سود تحقق يافته هر سهم به صورت نقدي توزيع شود و چه ميزان در شركت باقي بماند.

تصميمي است كه در مجمع عادي ساليانه توسط هيات مديره به مجمع پيشنهاد داده مي شود و سپس به تصويب سهامداران مي رسد . فرمول محاسبه سود نقدي توزيع شده يا Dps را مي توانيد در اسلايد بعدي مشاهده نماييد.

سود تقسيمي هر سهم (DPS)

(اندوخته قانونی + اندوخته طرح و توسعه + سود انباشته) – DPS=EPS

EPS : درآمد هر سهم

DPS: سود نقدي هر سهم

نسبت سود تقسيمي هر سهم

درآمد باقي مانده به چه معناست؟

در آمد باقي مانده بخشي از درآمد شركت است كه بين سهامداران تقسيم نشده است ولي به عنوان ذخيره انباشت شده براي رشد شركت يا استفاده از آن در موارد اضطراري نگهداري مي شود. در آمد باقي مانده را سود تقسيم نشده، مازاد درآمد يا ذخيره نيز مي نامند .

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شركت نشان دهنده سهم يا در صد فروش محصولات آن شركت در مقايسه با كل فروش آن محصول توسط سهم توليد كنندگان است.

نمادمعاملاتي باز و بسته چيست؟

پس از آنكه شركت هاي سهامي عام در بازار بورس پذيرفته شدند، براي اينكه اوراق سهام آنها در بازار بورس قابل دادوستد باشد ، بايد نماد معاملاتي آنها در تابلو بورس بازشود. پس از بازشدن نماد معاملاتي، خريد وفروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام مي شود. حال اگر مديران شركت بخواهند، هرگونه تغييري در اصول اساسي شركت ايجاد كنند ، بايد نماد معاملاتي شركت در تابلوي بورس بسته شود و امكان دادوستد سهام منتفي گردد و متوقف بشود .اين تغيير مي تواند شامل تعديل EPS،تغيير محل شركت ، افزايش سرمايه يا هر تغيير ديگري باشد.

مديريت قيمت:

هر سهم در هر روز نهايتا تا حد مشخصي ميتواند افزايش يا كاهش داشته باشد.

الف : حداكثر نوسان روزانه: دامنه تغييرات روزانه قيمت = 2%

قيمت پاياني روز قبل = 10000 ریال

حداقل قيمت روز جاری 9800

حداكثر قيمت روز جاری 10200

ب- نوسان نامحدود در روزهاي خاص :

1 - اولين روز معامله پس از برگزاري مجمع عمومي عادي سالیانه

2- اولين روز معامله پس از تصويب افزايش سرمایه

3- اولين روز معامله پس از انتشار اطلاعيه تعديل EPS شركت با بيش از 10 درصد تغییر

سهام فعال به چه معنا ست؟

سهامي است كه به طور مكرر و روزانه مورد معامله قرار مي گيرد وبا اين ويژگي ، از سهامي كه نيمه فعال است و كمتر مورد معامله قرار مي گيرد، متمايز مي شود. سهام شركت هاي بزرگ ومهم مي بايست سهام فعال باشند به خصوص شركت هايي كه نسبت به تحولات اقتصادي وسياسي حساس هستند و بنابراين در معرض تغييرات ناگهاني قيمت قراردارند.

سهام غير فعال چه سهامي هستند؟

اين سهام به ندرت در بازار مورد خريد وفروش قرار مي گيرد ، هرچند در شمار سهام فهرست شده است. سهام غير فعال ، سهامي است كه به سختي خريدار يا فروشنده اي براي آن ها يافت مي شود. اختلاف بين قيمت خريد وفروش چنین سهامي ، ممكن است بسيار زياد باشد.

بازار حساس به چه معناست؟

بازار سهامي كه به تحولات سياسي واقتصادي نظير بودجه سالانه، رشد نا مطلوب صنعتي، حذف يا مقرارت نظارت برقيمت ها، تغييردولت وامثال آن به شدت واكنش نشان مي دهد، بازار حساس نام دارد.

بازار ضعيف وكم رونق به چه معناست؟

بازار ضعيف به بازاري گفته مي شود كه خريداران اندكي در آن حضور داشته باشند. دراين بازار قيمت با اندكي فشارفروش رو به تنزل مي گذارد.

افزايش سرمایه

معمولا پس از پيشنهاد هيئت مديره و ارائه طرح توجيهي افزايش سرمايه و مشخص نمودن روش و محلي كه مبلغ حاصل از افزايش سرمايه قرار است در آنجا سرمايه گذاري شود ، اين افزايش به ميزان مشخص ، (مثلا 100 % ) به تصويب مجمع مي رسد.

پس از این افزایش سرمایه در اختیار هیئت مدیره قرار می گیرد و هیئت مدیره پس از طی مراحل قانونی وجلب رضایت سازمان بورس اقدام به ثبت این افزایش مینماید

اصولا افزايش سرمايه به سه طريق امكان پذير است كه ابتدا آنها را نام برده و سپس در قسمت هاي بعدي توضیحات لازم را مي آوريم :

1 - افزايش سرمايه به روش جایزه

2- افزايش سرمايه از محل آورده نقدی

3 – افزايش سرمايه به روش صرف سهام

1: افزايش سرمايه به روش جايزه

همانطور كه ميدانيم ، معمولا شركتها مقداري از سود ساليانه خود را در حساب اندوخته ذخيره مينمايند و در زمان مقتضي با انتقال موجودي اين حساب به حساب سرمايه و انتشار اوراق سهام جديد ، سرمايه اسمي شركت را افزايش ميدهند و سپس اوراق سهام جديد را به نسبت سهام قبلي بين سهامداران توزيع مينمايند . چون در اين حالت سهامداران پولي بابت اوراق جديد پرداخت نمي نمايند ، اصطلاحا به آن افزايش سرمايه به روش جايزه مي گويند . در این حالت معمولا نسبت كاهش قيمت سهم ، بعد از افزايش كمي كمتر از، نسبت افزايش سرمايه است. بعنوان مثال يكي از شركتهايي كه به اين روش افزايش سرمايه داده است ، سرمايه گذاري ملي ايران بود ، كه سرمايه خود را به ميزان 2050 ميليارد ريال افزايش داد. كه اين مبلغ را از محل سود تقسيم نشده و مطالبات سهامداران تامين نمود . اين شركت حدودا 241 درصد افزايش سرمايه داد ولي با توجه به اينكه قيمت اين سهم قبل از مجمع 6851 ريال و بعد از آن 2206 ريال شد ، مي توان ديد كه با وجودي كه افزايش اين شركت حدود 241% بوده ولي افت قيمت آن با نسبت حدودا 210% بوده است.

2- افزايش سرمايه از محل آورده نقدي :

زماني كه شركت اندوخته اي جهت افزايش سرمايه در اختيار ندارد و جهت ايجاد نقدينگي قصد افزايش سرمايه را داشته باشد ، ميتواند از اين روش براي افزايش سرمايه استفاده كند . (توضيح اينكه گاهي شركتها مقداري از مبلغ افزايش سرمايه را بصورت اندوخته دارند . ولي اين مقدار براي افزايش مورد نظر كافي نيست، در اين حالت شركت ميتواند، از روش اول و دوم همزمان مبلغ افزايش سرمايه را تامين كند . )

در اين حالت شركت به هر سهامدار به نسبت تعداد سهام قبلي امتيازي جهت خريد سهام جديد ميدهد كه اصطلاحا به آن حق تقدم ميگويند . پس از ثبت افزايش به اين روش برگه هاي حق تقدم به آدرس سهامداران ارسال ميگردد . سهامداران پس از دريافت برگه هاي حق تقدم در صورت تمايل ، مبلغ اسمي سهام متعلقه (كه تعداد آن در برگه حق تقدم مشخص ميشود )، را در مهلت مقرر به حساب شركت واريز نموده و پس از مدتي ( معمولا از يك تا چهار ماه ) برگه هاي سهام جديد به سهامداران داده ميشود .

در صورتي كه سهامدار به هر علتي ، مايل نباشد از امتياز حق تقدم خويش استفاده نمايد، ميتواند اين امتياز را به ديگري واگذار نمايد . براي اينكار مي بايست با مراجعه به كارگزاري و تكميل فرم درخواست فروش تقاضاي فروش حق خود را بنمايد .

خريداران برگه هاي حق تقدم ، مي بايست علاوه بر پرداخت مبلغي كه بابت خريد حق تقدم به فروشنده مي پردازند مبلغ اسمي تعداد حق تقدم خريداري شده را نيز به حساب شركت واريز و به انتظار دريافت برگه هاي سهام بمانند.

معمولا با توجه به اينكه تبديل برگه هاي حق تقدم به برگه سهم مدتي بطول مي انجامد و در طول اين مدت امكان خريد و فروش روي آن وجود ندارد و به نوعي پول پرداختي بابت اين سهام تا زمان تبديل شدن به سهم بلوكه ميگردد ، تفاوت قيمت برگه حق تقدم با قيمت سهام شركت در بازار كمي بيشتر از 1000 ريال (مبلغ اسمي سهم ) مي باشد . كه اين اختلاف قيمت با انتظارات بازار نسبت به آينده سهم و سابقه شركت در مدت زمان ارسال برگه هاي سهام جديد رابطه معكوس دارد و هر چه قدر ديد بازار نسبت به آينده شركت و سابقه شركت در ارسال برگه هاي سهم مثبت تر باشد، تقاضا براي خريد ان بيشتر و در نتيجه اين اختلاف قيمت كمتر ميشود.

در زماني كه به هر دليلي سهامداري از حق تقدم خود استفاده ننمايد و يا به علت نداشتن آدرس پستي دقيق نزد شركت موفق به دريافت برگه حق تقدم خود نشود ، شركت پس از فروش اين برگه ها در بازار وجه آن را در حساب سهامدار نزد شركت نگهداري مي نمايد .

مثال : فرض كنيد شركتي با سرمايه 10000 ميليون ريال منقسم به 10 ميليون برگه سهم افزايش سرمايه اي به ميزان 100 % را در نظر دارد . در اين حالت به هر يك از سهامداران ، معادل سهام قبلي شان امتياز حق تقدم تعلق ميگيرد.

(به ازاء هر1 سهم 1 سهم جديد ) و سهامداران پس از واريز 1000 ريال براي هر حق تقدم صاحب يك سهم جديد ميگردند . قيمت سهم پس از بازگشايي ، معمولا اينگونه محاسبه ميشود كه در ارزش بازارهر يك از سهامداران از شركت مزبور تغييري حاصل نشود .فرضا اگر قيمت سهم قبل از مجمع 5000 ريال بوده باشد با توجه به اينكه بابت هر سهم 1000 ريال پرداخت شده دارنده هر يك سهم در گذشته اكنون داراي 2 سهم ميباشد .كه هر يك از آنها داراي ارزش حدودا 3000 ريال در بازار است.

حال فرض كنيد شركت مزبور مبلغ 5000 ميليون ريال بصورت اندوخته دارد . براي افزايش سرمايه 100 درصدي نياز به 5000 ميليون ريال ديگر دارد، كه در اين حالت، سهامداران به ازاء پرداخت 500 ريال براي هر سهم ، معادل سهام قبلي خود سهام جديد دريافت ميكنند .در اين حالت ، اصطلاحا ميگويند شركت از طريق اندوخته و آورده نقدي افزایش سرمايه داده .

فرمول كلي براي محاسبه حداقل قيمت سهم پس از افزايش بصورت زير است :

حداقل قيمت پس از افزايش = ( قيمت سهم قبل از افزايش +مبلغ اسمي به نسبت حق تقدم متعلقه به يك سهم ) (تعداد حق تقدمي كه به هر سهم تعلق ميگيرد +1 )

فرضا اگر قيمت سهم شركت قبل از مجمع 3000 ريال باشد و شركت 50% افزايش سرمايه بدهد تعداد حق تقدم متعلقه هر سهم برابر 5/. ميباشد، كه حداقل قيمت هر سهم پس از مجمع برابر ميشود با (500+3000 ) تقسيم بر 1,5 كه برابراست با حدودا 2330 ريال .

3- افزايش سرمايه به روش صرف سهام

لطفا ادامه مطلب را در پست بعد ببینید

ادامه آموزش گام به گام بورس (3)